Op bedevaart
naar Culemborg
In Culemborg zijn er drie plaatsen waarheen men op bedevaart ging: de heilige Antonius Abt (17e-midden 18e eeuw, zijn verering kwam centraal te staan tijdens en na de in 1628 heersende pestepidemie), de heilige Nicolaas van Tolentijn (1946-1968) en het Heilig Kruis (ca. 1422-1578). Interessant voor Voetgenoten met belangstelling voor de geschiedenis van het geestelijk leven. De bedevaartdatabank leert je ook wat over de achtergronden en je kunt rondneuzen in andere plaatsen die bedevaartsoort waren (of zijn!). De website leert je ook wat over bedevaarten in het algemeen. Bij de artikelen over Culemborg kom je een en ander te weten over de drie bekende bedevaarten. Hieronder een hele korte samenvatting.
Antonius Abt werd in Culemborg vooral aangeroepen om hulp tegen huidziekten en veepest. In de 17e en 18e eeuw was Culemborg een centrum voor de Antonius Abtdevotie in de Republiek.
Beeld van Antonius Abt in de oud-katholieke kerk te Culemborg. Foto D. en B. Hoeks, Breda.
In de twintigste eeuw werden door de paters Augustijnen in Culemborg bedevaarten georganiseerd voor de heiige Nicolaas van Tolentijn (Tolentino). Het augustijnerklooster heeft slechts korte tijd bestaan, van 1937 tot 1973. Naar het voorbeeld van Eindhoven werd in 1946 een begin gemaakt met de bedevaart van de augustijnse heilige Nicolaas van Tolentijn waaraan de katholieken uit de stad en omgeving en het zuidelijk deel van de provincie Utrecht deelnamen. Tot 1960 gingen er jaarlijks zo’n 250 mensen op bedevaart, daarna zakte de belangstelling weg.
Beeld van Nicolaas van Tolentino dat tussen 1946 en ca. 1970 in de paterskerk stond en daarna is overgebracht naar de paterskerk in Eindhoven. Foto L. van Gelder, Nijmegen.
De aan Barbara gewijde parochiekerk van Culemborg beschikte reeds voor 1421 over een Kruisaltaar, sinds 1424 ook over een Kruisvicarie. Later verwierf de kerk tevens een kruisreliek, het Heilig Holt. Berichten over de verering met een bedevaartkarakter van deze reliek dateren voornamelijk uit de 16e eeuw. De materiele resten zijn bij de Beeldenstorm in 1566 verloren gegaan.
Plattegrond van Culemborg uitgegeven door Joan Blaeu in 1649.