Leesclub 4 De Reformatie van Culemborg

We zouden het boek De Reformatie van Culemborg door Otto de Jong in 2020 al in drie keer lezen, maar na twee keer kwam Corona… Dus hebben we het pas in september 2021 afgerond en wel in de Barbarakerk. Daar liet Jaap de Klijne ons de zichtbare sporen van de Beeldenstorm zien, een indrukwekkende illustratie bij het boek.

We hebben het boek met plezier gelezen. Het bevat veel details en namen uit de lokale geschiedenis en beschrijft aanloop, verloop en afloop van de Beeldenstorm hier. Dat gebeuren kreeg nationale bekendheid omdat de Heer van Culemborg, de Graaf zelf eraan meedeed en omdat hij zijn papegaai de hosties voerde.

In het laatste deel van het boek vat de Jong de hoofdlijn nog eens samen. Een fase waarin Vrouwe Elisabeth probeert haar strenge vroomheid in de stad door te geven en de nieuwe leer tegen te houden. Dan een fase waarin geleidelijk de protestanten de katholieken uit de zetels van de macht duwen en de kerkgoederen onderbrengen in de grafelijke schatkist. Maar de katholieken worden toch met coulance behandeld: hun pensioen loopt gewoon door. Tenslotte is er de periode dat de katholieken getolereerd worden en de protestanten veelal de toon aan geven. De Jong noemt dat een periode van verstarring, het elan van de nieuwe leer ebt weg. Kortom: wel een dramatische tijd, maar geen plotselinge revolutie. Het ging geleidelijk, zeker toen de Duitse graven op afstand regeerden en het meer aan de lokale zaakwaarnemers over lieten.

Terugblikkend zeiden we dat dit het gedetailleerde verhaal binnen Culemborg is, we zouden het nu met andere steden willen vergelijken. Was het hier zo bijzonder in die grafelijke enclave? Het is wel een boek dat we Voetgenoten toch nog eens aanraden. Het is hier te vinden.

Hans Saan