De kaart van Jacob van Deventer
De oudste plattegrond die we van Culemborg kennen, is die van Jacob van Deventer. Jacob van Deventer werd geboren in Kampen tussen 1500 en 1505. De eerste echte vermelding van Jacob is zijn inschrijving aan de Leuvense universiteit in 1520. Aanvankelijk studeerde hij geneeskunde en wiskunde, maar later verschoof zijn belangstelling naar landmeetkunde en cartografie. Hij kreeg van de Spaanse heerser Filips II in 1558 een opdracht die zou uitgroeien tot zijn levenswerk: breng alle steden in de Lage Landen in kaart.
In ongeveer vijftien jaar maakte Van Deventer vele stadsplattegronden over een gebied dat zich uitstrekte van de Waddenzee tot het huidige Noord-Frankrijk en van de Noordzee tot Luxemburg, dat is een enorme prestatie. De Culemborgse plattegrond is er dus één van vele kaarten die samen een uniek overzicht geven van laatmiddeleeuwse stadswording in de Lage Landen.
Van deze stadsplattegronden maakte Van Deventer twee versies: een exemplaar dat terechtkwam in atlassen voor zijn opdrachtgever, de Spaanse koning, daarnaast tekende Jacob ook een losse kaart die hij zelf hield. De losse plattegronden zijn voor wat het grondgebied van Nederland betreft grotendeels bewaard in provinciale archieven; het Culemborgse exemplaar verblijft dan ook in het Gelders Archief te Arnhem. De kaarten voor de Spaanse koning zijn in drie atlassen gebundeld. Twee daarvan worden bewaard in de Biblioteca Nacional de España te Madrid; de derde band is verloren gegaan. Er resten in Madrid nog 179 kaarten.
U kunt de kaart downloaden door er op te klikken met de rechtermuisknop en vervolgens “afbeelding opslaan als” te kiezen.